Grote verschillen in de Eredivisie: Waarom kleine clubs voor de grote teams gaan!

De Eredivisie is al jaren een van de beste opleiding competities ter wereld. De hele competitie dankt zijn prestigieuze status vooral aan Ajax Amsterdam. Maar terwijl de topclubs aan de buitenkant schitteren, hebben de kleinere teams in de competitie het erg moeilijk. De Eredivisie is immers niet bepaald klein met 18 deelnemers - maar de machtsverhoudingen zijn al jaren duidelijk verdeeld.

Het gevolg is dat de financieel zwakke teams hun vingers gekruist houden voor de favorieten, in ieder geval internationaal. Hoe beter het gaat met Ajax en co, hoe meer tv-geld en nieuwe sponsors kunnen worden aangetrokken. Als het echter slecht gaat met de favorieten in de Eredivisie, kan dat grote gevolgen hebben voor de hele competitie.

Ajax Amsterdam is het vlaggenschip van de competitie

Ajax Amsterdam is al vele decennia het vlaggenschip van de Nederlandse Eredivisie. Van halverwege de jaren zestig tot in de jaren zeventig was het team uit de hoofdstad een van de beste ter wereld. Met Johan Cruyff konden ze destijds ook opmerkelijke internationale successen vieren. Die tijd is nu echter voorbij, nu clubs als Manchester City, Real Madrid en FC Bayern München het heft volledig in handen hebben genomen.

Ajax heeft zich daarom jarenlang gericht op de ontwikkeling van jonge talenten, die vervolgens moeten zorgen voor sportief succes en later voor veel geld kunnen worden doorverkocht. Het is echter notoir moeilijk om van een ruwe diamant een topster te maken.

Als je de grote jackpot wilt winnen met voetbaltalent, heb je een beetje geluk nodig, net als bij Casino777. Echter, dankzij hard werken en een zeer goede academie, lijkt Ajax precies dat geluk aan hun kant te hebben. Met Antonius, Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt hebben ze alleen al in de afgelopen jaren bijna 300 miljoen euro verdiend.

Sinds vorig seizoen begint de schijnbaar perfecte façade echter te kraken. Het vertrek van de succesvolle coach Eric ten Haag naar Manchester United heeft Ajax uit het lood geslagen. Ze eindigden slechts 5e in de Eredivisie en hebben ook een moeilijke start van het nieuwe seizoen.

Maar vooral de kleinere clubs in de competitie hopen dat de ploeg uit de hoofdstad snel weer op sterkte komt, zodat de Eredivisie weer de aandacht van de internationale voetbalwereld kan trekken.

Internationaal succes is erg belangrijk voor het Nederlandse voetbal

De Eredivisie is over het algemeen een van de kleinere competities in Europa. Er zijn drie of vier titelkandidaten, terwijl veel andere clubs vanaf het begin moeten vechten voor een plek in de middenmoot. De clubs weten zelf ook wel dat Almere City, Zwolle en Go Ahead Eagles internationaal niet snel furore zullen maken. Daarom duimen ze meestal voor de topploegen in de competitie als het gaat om de Champions League of Europa League.

Internationaal succes maakt de Nederlandse competitie in veel opzichten veel aantrekkelijker. Aan de ene kant kan nieuw talent worden aangetrokken naar de competitie. Dit heeft overigens niet alleen een positief effect op Ajax, PSV en co. Veel spelers maken nu ook de omweg via een kleinere club in de Eredivisie in een poging de aandacht van de beste Nederlandse teams te trekken.

De topclubs lenen ook graag jong talent uit in de thuiscompetitie, wat natuurlijk gunstig is voor de andere teams in de Eredivisie. Maar de win-winsituatie is ook merkbaar vanuit financieel oogpunt. Vooral de deelnemers aan de Champions League kunnen met verrassende successen de tv-gelden voor hun eigen competitie snel laten stijgen. Als Ajax, PSV en co. internationaal reclame maken voor de Eredivisie, zullen in de toekomst meer voetbalfans uit heel Europa afstemmen.

Vooral televisiegelden zijn een van de belangrijkste financieringsbronnen geworden voor clubs van alle groottes in het moderne voetbal. De Franse Ligue 1 ondervindt momenteel bijvoorbeeld hoe ingewikkeld de afnemende belangstelling van fans kan zijn na het vertrek van Kylian Mbappé.

De competitie kan minder geld uitkeren aan de clubs omdat er is bezuinigd op de tv-gelden. Uiteindelijk betekent dit natuurlijk dat er minder geld beschikbaar is voor nieuwe spelers en dat vooral kleine clubs worden belemmerd in hun ontwikkeling.

Kleine teams staan voor een onmogelijke taak in de Eredivisie

Slechts drie teams zijn goed voor ongeveer twee derde van de marktwaarde in de Eredivisie. Hoe groot het verschil is tussen PSV, Ajax en Feyenoord en de rest van de Eredivisie, is vooral op papier te zien. Alleen al de selectie van PSV is in het seizoen 2024/25 meer waard dan die van 13 andere teams samen. De kleinere ploegen hebben bijna een sportief wonder nodig om de top drie te halen.

Kleine teams staan voor een onmogelijke taak in de Eredivisie, zoals een blik op de laatste kampioenschappen laat zien. Sinds het seizoen 1995/96 zijn er slechts twee kampioenen geweest die niet Ajax, Feyenoord of PSV heetten. Een gebrek aan sportief succes betekent echter ook dat de ontwikkeling bij veel clubs is gestagneerd. Bovendien weten de meeste fans al voor het begin van het seizoen dat hun team niet echt mee zal strijden om de bovenste plaatsen.

Dit alles leidt al jaren tot grote uitdagingen op het middenveld van de Eredivisie en draagt bij aan het feit dat clubs met kleinere budgetten nauwelijks aandacht krijgen.

De internationale starters dit jaar

Twee Nederlandse clubs, PSV en Feyenoord Rotterdam, nemen dit seizoen deel aan de Champions League. Terwijl PSV zich als kampioen kwalificeerde voor de groepsfase, moest Feyenoord zich eerst bewijzen in de play-offs. De twee clubs hebben een aantal zware wedstrijden voor de boeg. PSV krijgt onder andere te maken met PSG en Liverpool FC, terwijl Feyenoord te maken krijgt met Manchester City en Bayern.

AZ Alkmaar, Ajax Amsterdam en Twente Enschede starten daarentegen in de Europa League. Met drie deelnemers kan de Eredivisie zichzelf hier goed verkopen; met name Ajax wordt immers gezien als de geheime favoriet om de titel te winnen, ondanks de ingezakte vorm. Het grote aantal deelnemers is ook een groot voordeel voor de 5-jaarlijkse UEFA-ranking.

Hoe meer punten er in een seizoen kunnen worden verzameld, hoe beter het team presteert in directe vergelijking met andere competities. Vooral de vaste startplaats in de Champions League heeft een enorme toegevoegde waarde voor de hele competitie.